Isbirligi (Networking) - I
Restorantimiza gelen hemen hemen her musterimize zaman ayirip konusmaya, tanismaya calisiyorduk. Isyeri sahibinden gordukleri bu yakin ilgiden dolayi musterilerimizdende (Bizim tabirimizle misafirlerimizdende) benzer ilgiyi goruyorduk. Bu yuzden hatiri sayilir bir musteri (yada bizim tabirimizle dost) cevremiz olustu. Bu karsilikli iletisim sayesinde hem kendi kulturumuzu tanitma firsati bulduk, hemde Amerika' da basarili olan kisilerin basarilari hakkinda bilgi edinmeye basladik.
Konustugumuz kisilerin basarilarinin altinda bizim cok sik duydugumuz ama hala tam olarak ne oldugunu kavrayamadigimiz bir olgu yatiyordu. Ingilizcede "Networking" olarak tanimlanan "Isbirligi" aslinda basarinin sirriydi.
Peki bizim kulturumuzde ve toplulugumuzda cok sik isbirliginden bahsedilmesine ragmen, biz neden basarili olamiyorduk? Yoksa bizim isbirliginden anladigimiz ile Amerika' da uygulanan farkli seylermiydi? "Networking" in temelinde ne yatiyordu? Ayni basarida bir "Networking" kurmak icin hangi unsurlar gerekliydi?
Yukaridaki sorulara cevap bulamadigimiz surece, Turk toplumu icinde ciddi bir "Network" kurulamayacagi bir gercek. Oyleyse gelin bu konuyu derinlemesine bir inceleyelim.
Oncelikle, Isbirligi (Networking)' nin temelinde ne olduguna bir bakalim? Ciddi bir Network agi kuran tum olusumlarin temelinde "Cikar (Interest)" oldugu gorulmekte. Baska bir deyisle insanlarin cikarlari varsa, isbirligi kurmak icin sartlarda hazirdir diyebiliriz.
Peki Turk toplulugu olarak hepimizin cikarina olmasina ragmen biz neden etkin bir isbirligi agi kuramiyoruz?
Anlasildigi kadariyle isbirligi icin sadece cikar birligide yetmiyor. Insanlarin bu isbirliginin kendilerine ve toplumuna neler kazandiracagini farkedecek bilincte (consciousness) olmasi gerekiyor.
Peki Turk toplumunun icinde bu cikarlari farkedebilecek bilince sahip fertler yokmu?
Tabiki Turk toplumu icinde bu bilince sahip insanlar oldukca fazla. Ama buradada iki konu one cikiyor.
Oncelikle Turk (daha dogrusu dogu) kulturunde "Win-Win (Sende Kazan, bende kazanayim)" olmayisi. Hatta dahada kotusu, kulturumuzde "Loose-Loose (Yeterki sen kaybet. Bende kaybetsem -kazanmasam- olur)" olmasi en buyuk engellerden biri. Maalesef baskalarinin kazancindan duydugumuz rahatsizlik bizim kazanmamiza engel teskil ediyor. Baska bir deyisle Bati kulturunde sen kazaniyorsan, ben kazaniyorsam, sartlar ne olursa olsun biz bu isi yapariz. Hatta birbirimizi sevmesekte, ileride kazanacaklarimizdan dolayi isbirligi yapabiliriz denmesine ragmen, dogu kulturunde, eger sen kazaniyorsan, ben kazansam bile, senin kazanmaman icin isbirligi yapamayiz tutumu vardir. Hatta bu tutum aile fertleri icinde bile sikca gorulmektedir. Tipki benim takimim sampiyon olmasada olur, yeterki seninki olmasin diyen taraftar gibi...
Diger konuda, tum bunlari asip basari icin yola cikan insanlarin, bilincli yada bilincsiz olarak engellendigidir. Maalesef birseyler yapmaya calisan hemen hemen herkes toplumun diger fertleri tarafindan bir sekilde engellenmekte. Bu yuzdende sayilari az olan bu insanlarda kendilerini geri cekmektedirler.
Eger basarili bir isbirligi yapmak istiyorsak, oncelikli olarak yukarida bahsettigim "Cikar", "Bilinc" ve "Kazanma kulturu" nun toplumumuza anlatilmasi ile temeli atmamiz gerekmektedir. Ondan sonraki asama "Isbirligi yonetimi (Networking Management)" dir. Yani isbirliginin hangi temeller uzerine kurulacagi ve yonetilecegi cok onemlidir. 21.yuzyilda kurulan tum dayanisma kurumlari koylu kulturunde kurulan koperatiflerden cok daha gelismis bir yapiya sahiptirler. Oysa bizim kurmaya calistigimiz tum isbirligi aglarinin baslangici kooperatif sisteme, hatta koydeki Imece kulturune dayanmaktadir. Zaman zaman birileri one cikmakta ve digerlerinden para toplayarak birseyler yapmaya calismaktadir. Kimi cami yapmak icin para toplar. Kimi Turkiyedeki fakir birilerine para gondermeye calisir. Kimisi ise is yapacagim diye para havuzu kurmaya calisir. Kisaca hepsinin temelinde, biraz para ver guclenelim mantigi vardir. Bunlari duymaktan bikan insanlar ise hepsine ayni kefeye koyup, uzak durmaya calismaktadirlar.
Peki Amerika' daki Network gruplari bu olusumu nasil yapiyorlar? Kurduklari yapinin temeli ve isleyisi nasil?
Isterseniz bu incelemeyide onumuzdeki yaziya birakalim...
Ümit Palabıyık
15 Mart 2008
umit@palabiyik.info
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder